تیروئید و ارتودنسی - دکتر مرتضی عشاق

در درمان بی‌نظمی‌های دندانی و ناهنجاری‌های فک و دهان از ارتودنسی استفاده می‌شود. عوامل مختلفی در عملکرد این روش تأثیر گذار است. از جمله مواردی که می‌تواند بر کیفیت ارتودنسی تأثیر بگذارد بیماری تیروئید است. نقش این بیماری در حرکت دندان‌ها بسیار مهم است. در ادامه به بررسی رابطه تیروئید و ارتودنسی می‌پردازیم. 

تیروئید چیست؟ 

قبل از بررسی تیروئید و ارتودنسی بهتر است درباره‌ی این غده بیشتر بدانید. غده‌ی تیروئید یک غده کوچک است که از مهم‌ترین غدد درون ریز بدن می‌باشد. وظیفه‌ی این غده تولید هورمون‌هایی به نام تیروکسین و تری‌یدوتیرونین است. این هورمون‌ها که به T4 و T3 معروف هستند در جریان خون حرکت می‌کنند و بر کنترل عملکرد قسمت‌های مختلف بدن نظارت دارند. همچنین این هورمون‌ها بر مکانیسم و میزان فعالیت بدن تأثیر گذار هستند. هرگونه اختلال در این هورمون‌ها می‌تواند اشکالات بسیاری را در بدن انسان به وجود آورد.

در بررسی رابطه‌ی تیروئید و ارتودنسی می‌توان گفت که از مهم‌ترین وظایف غده تیروئید کنترل میزان کلسیم بدن است که بر استخوان‌ها از جمله استخوان فک و دندان‌ها اثر می‌گذارد. همان طور که می‌دانید ارتودنسی یک روش درمانی برای اصلاح وضعیت ظاهری دندان‌ها و فک است. اما همان گونه که گفته شد اختلال در هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند فرآیند ارتودنسی را دچار اشکال کند.

حتماً تا به حال درباره کم کاری و پرکاری تیروئید شنیده‌اید. پرکاری تیروئید که در اثر مصرف زیاد ید به وجود می‌آید می‌تواند عوارضی از قبیل ریزش مو، کاهش وزن، لرزش دست و تپش قلب را به وجود آورد. از جمله مشکلاتی که پرکاری تیروئید برای دهان و دندان به وجود می‌آورد هم می‌توان به التهاب لثه، خشکی دهان و احساس سوزش در لب‌ها و دهان اشاره کرد. از طرف دیگر کم کاری تیروئید که به دنبال مصرف کم ید به وجود می‌آید هم می‌تواند سبب بروز مشکلاتی از جمله خشکی پوست، گرفتگی عضلات، یبوست و افسردگی شود. در ادامه به بیان رابطه تیروئید و ارتودنسی می‌پردازیم.

رابطه تیروئید و ارتودنسی 

تیروئید و ارتودنسی رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. همان طور که اشاره شد تیروکسین و تری‌یدوتیرونین هورمون‌هایی هستند که از غده تیروئید ترشح می‌شوند. نقش هورمون تیروکسین کنترل میزان کلسیم بدن است؛ بنابراین این هورمون می‌تواند بر شکل دندان‌ها و وضعیت ظاهری آنها اثرگذار باشد. افزایش این هورمون در بیماری تیروئید پر کار سبب افزایش سرعت جابجایی دندان‌ها در طول درمان با ارتودنسی می‌شود. تأثیر تیروئید کم کار بر نتیجه ارتودنسی هم کاملاً برعکس است؛ بنابراین بیماران تیروئیدی باید قبل از آغاز ارتودنسی به درمان و کنترل هورمون‌های خود اقدام کنند تا نتایج حاصل از ارتودنسی رضایت بخش باشد.

استرس می‌تواند بر میزان هورمون‌های ترشح شده از غده تیروئید اثر گذار باشد. استرس و اضطراب میزان ترشح هورمون تیروکسین را افزایش می‌دهد و در مواردی این مقدار بسیار شدید می‌شود. تا جایی که روند انجام عمل ارتودنسی را دچار اختلال می‌کند و در مواردی پزشک متخصص ارتودنسی مجبور به قطع روند درمان تا بهبودی کامل بیمار می‌گردد. به منظور کاهش استرس در این بیماران پزشک باید حتی المقدور مدت زمان فرآیند ارتودنسی را کوتاه نماید یا در صورت نیاز از آرام بخش استفاده کند. 

مراقبت‌های بیماران مبتلا به تیروئید کم کار یا پرکار قبل از ارتودنسی

تا اینجا به رابطه بین تیروئید و ارتودنسی پی بردید. حال نوبت به آن می‌رسد که به منظور کاهش اثر این بیماری بر فرآیند ارتودنسی به بیان راهکارهایی برای بیماران بپردازیم. این افراد باید برای دریافت بهترین نتیجه از ارتودنسی نکاتی را رعایت کنند. این موارد عبارتند از:

• 1.دوری از هر گونه استرس و اضطراب و هر آنچه سبب ایجاد تنش می‌شود
• 2.درمان هرگونه عفونت در بدن یا در ناحیه دهان و دندان قبل از انجام ارتودنسی زیر نظر پزشک متخصص
• 3.درمان تیروئید پرکار در اثر تجربه استرس شدید یا همان بیماری تیروتوکسیک قبل از انجام ارتودنسی. علائم آن شامل تب، اسهال، استفراغ، تهوع و تپش قلب می‌باشد.

در این مقاله سعی شده است به طور کامل به بیان رابطه بین تیروئید و ارتودنسی پرداخته شود. امید است با مطالعه و افزایش آگاهی خود در این زمینه روند درمان با ارتودنسی را با خیال آسوده سپری کنید.