معایب و مزایای ارتودنسی غیر ثابت یا متحرک

بر اساس ثابت یا غیر ثابت بودن وسیله ارتودنسی مورد استفاده، گفته می‌شود که درمان ارتودنسی ثابت یا غیر ثابت (متحرک) انجام می‌شود. ارتودنسی ثابت به آن دسته از درمان‌های ارتودنسی گفته می‌شود که در آن وسیله دهانی ثابت بوده و به طرق مختلف به دندان‌ها چسبانده می‌شود به طوری که دیگر خود بیمار قادر نیست آن را در بیاورد. متداولترین نوع ارتودنسی ثابت، براکت است. ارتودنسی غیر ثابت یا متحرک به آن دسته از وسیله ‌های ارتودنسی گفته می‌شود که به دندان‌ها چسبانده نمی‌شود بلکه بیمار به راحتی آن را در می‌آورد. متداولترین وسیله‌ های غیر ثابت ارتودنسی عبارتند از الاینر شفاف یا اینویزالاین، ریتینر (نگهدارنده ارتودنسی)، برخی انواع پهن کننده کام و هدگیر.

در بسیاری از موارد به خصوص هنگامی که بخواهیم با براکت، دندان‌ها را صاف و مرتب کنیم بحث مهمی که پیش می‌آید این است که آیا براکت ثابت بهتر است یا الاینر؟ چرا که در بسیاری از موارد حق انتخاب وجود دارد. در اینجا به معایب و مزایای وسیله ‌های غیر ثابت ارتودنسی مانند الاینر می‌پردازیم. 

مزیت‌های ارتودنسی غیر ثابت
• در مراسم، مهمانی‌ها و جلسات مهم می‌توانید وسیله را از دهان دربیاورید.
یکی از برتری‌های وسوسه برانگیز الاینر برای درمان ارتودنسی این است که می‌توانید در مواقع حساس آن را از دهان دربیاورید. تصور کنید قرار مهمی دارید یا می‌خواهید با افراد مهمی صحبت کنید. احتمالاً دلتان نمی‌خواهد با دندان‌های فلزی و سیم ‌کشی یا کاور شده با پلاستیک لبخند بزنید و صحبت کنید. در صورتی که وسیله ارتودنسی در دهان ثابت نشده باشد، می‌توانید در چنین مواقعی آن را موقتاً از دهان دربیاورید. بنابراین برای افرادی که موقعیت یا شغل حساسی دارند این ویژگی اهمیت دارد.

• حفظ بهداشت دهان راحت‌تر است
در صورتی که وسیله دهانی ثابت داشته باشید باید هنگام مسواک زدن دقت بیشتری برای تمیز کردن دندان‌ها و وسیله دهانی داشته باشید و زمان بیشتری صرف کنید. در صورتی که در وسیله ‌های غیر ثابت چنین مشکلی وجود ندارد و هنگام مسواک زدن خیلی راحت، وسیله را از دهان درمی‌آورید و دندان‌های خود را مسواک می‌زنید و مثل همیشه نخ دندان می‌کشید. یادتان باشد نخ دندان کشیدن با وجود وسیله‌ ای در داخل دهان، سخت‌تر خواهد بود. بنابراین حفظ بهداشت دهان با وسیله متحرک راحت‌تر است و دهانتان بوی بد نمی دهد.

• محدودیتی در رژیم غذایی ایجاد نمی‌شود
در صورتی که وسیله ارتودنسی به دندان‌هایتان چسبانده شده باشد، محدودیت‌هایی در برنامه غذایی ایجاد می‌شود و دیگر نمی‌توانید هر آنچه که می‌خواهید بخورید. باید مراقب باشید خوراکی‌های سفت و ترد نخورید چرا که باعث خراب شدن وسیله می‌شوند. همچنین از خوراکی‌های جویدنی مانند آدامس و پاستیل باید پرهیز کنید. در طول مدت درمان ارتودنسی آجیل و تخمه نمی‌توانید بخورید. خوراکی‌های شیرین به دفعات زیاد نباید مصرف شوند چرا که احتمال پوسیدگی دندان را بیشتر می‌کنند. در صورتی که در ارتودنسی غیر ثابت خیلی راحت می‌توانید وسیله را در آورده و هر چه می‌خواهید بخورید بدون این که نگران صدمه دیدن آن باشید. برای افرادی که به غذا علاقه زیادی دارند و کنترل غذاها برایشان سخت است، این ویژگی اهمیت دارد.

• احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه کمتر می‌شود
از آنجایی که هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، الاینر را از دهان در می‌آورید احتمال این که دندان‌ها و لثه را خوب تمیز کنید خیلی بیشتر است بنابراین احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه کمتر می‌شود. در وسیله ‌های ثابت ارتودنسی معمولاً تمیز کردن اطراف سیم و براکت و قطعات دیگر سخت‌تر است به همین علت در بسیاری از افراد لکه های سفیدی بر روی دندانها ایجاد می‌شود که به لکه های کلسیم زدایی مشهور است. در این بخشهای دندان، مینا مواد معدنی خود را از دست داده‌ است بنابراین مستعد پوسیدگی می‌باشد. همچنین نخ دندان کشیدن از لا به لای قطعات مختلف وسیله دهانی سخت است بنابراین در بسیاری از موارد به علت تجمع پلاک در اطراف لثه، لثه دچار التهاب و عفونت می‌شود.

• با خیال آسوده فعالیت‌های ورزشی یا بازی انجام می‌دهید
در صورتی که وسیله ثابت داشته باشید هنگام بازی و فعالیت‌های ورزشی برای محافظت از آن باید محافظ دهانی مخصوص استفاده کنید. این مشکل در مورد ارتودنسی غیر ثابت وجود ندارد بنابراین راحت‌تر هستید .

• از نظر ایمنی و سلامت دندان‌ها وسیله غیر ثابت مطمئن‌تر است
وسیله‌ های غیر ثابت نمی‌توانند نیروی شدیدی به دندان‌ها اعمال کنند بنابراین احتمال این که فشار زیادی به ریشه دندان وارد شده و دچار بازجذب شود و تحلیل برود، کمتر می‌شود در حالی ‌که در ارتودنسی ثابت اگر فشار وارد شده به خوبی محاسبه نشود، ممکن است ریشه دندان آسیب دیده و سلامت دندان به خطر بیفتد. از طرفی به علت کندتر بودن حرکت دندان، احتمال بازگشت دندان کمتر است چرا که فرصت بیشتری برای سازگاری بافت‌ها با شرایط جدید، وجود دارد

معایب ارتودنسی غیر ثابت
• نتایج درمان به همکاری بیمار وابسته است
شاید مهم‌ترین اشکال این روش را بتوان اتکای آن بر پایبندی و تعهد بیمار دانست. اگر بیمار همکاری لازم را نداشته باشد و به شکل مرتب از وسیله دهانی استفاده نکند نتیجه ‌ای به دست نمی‌آورد و حتی ممکن است وضعیت بدتر شود.
• معمولاً مشکلات پیچیده و شدید را نمی‌توان با این روش حل کرد
در موارد مشکلات پیچیده ارتودنسی بهتر است از وسیله ثابت استفاده شود چرا که وسیله ‌های غیر ثابت محدودیت‌هایی در اعمال نیرو دارند و ممکن است کارآمد نباشد.
• در صورتی که نمی‌توانید الاینر را از دهان دربیاورید، نمی‌توانید چیزی به جز آب بخورید.
اگر در حضور جمع هستید و نمیتوانید الاینر را از دهان در بیاورید، چیزی به جز آب نمی توانید بخورید چون حتما هنگام خوردن باید الاینر را بیرون بیاورید.
• باید مراقب وسیله دهانی غیر ثابت باشید
هر بار که وسیله از دهان خارج می‌کنید باید آن را تمیز کنید و بگذارید کامل خشک شود و در جعبه مخصوص خود نگهداری کنید تا زمانی که دوباره بخواهید در دهان بگذارید. اگر در انجام این کار دقت نکنید ممکن است وسیله را در جایی گم کنید یا آن را در منزل جا بگذارید. به این ترتیب دائما در طول درمان وقفه ایجاد شده و بر هزینه ‌های درمانی افزوده می‌شود.
• وسیله را باید جداگانه تمیز کنید

در وسیله دهانی غیر ثابت برخلاف روش ثابت، هم‌زمان با مسواک زدن دندان‌ها وسیله تمیز نمی‌شود بنابراین باید حتماً آن را جداگانه مسواک بزنید و بشویید. همچنین هر یکی دو هفته یک بار باید آن را کامل و عمیق با شوینده‌های مخصوص تمیز کنید. اگر درست از وسیله خود مراقبت نکنید بخش‌های پلاستیکی آن دچار تغییر رنگ و لک می‌شود و همچنین جرم و پلاک در سطوح آن رسوب می‌کند و سلامت دهان را به خطر می‌اندازد.