نقص مینای دندان در کودکان

مینا به لایه سفید رنگ سختی گفته می‌شود که دندان را پوشانده و از آن محافظت می‌کند. نقص یا هیپوپلازی مینای دندان به نوعی نقص مینای دندان گفته می‌شود که تنها در دوران تکامل دندان اتفاق می‌افتد. با این حال این وضعیت ممکن است هم در دندان‌های شیری و هم در دندان‌های دائمی دیده شود. این وضعیت منجر به نازک شدن لایه مینا می‌شود و در نتیجه دندان مستعد پوسیدگی و کرم خوردگی می‌شود.
علائم مشهود هیپوپلازی مینا شامل ایجاد لکه های سفید، سوراخ‌های ریز و شیارهایی در سطح بیرونی دندان می‌باشد.
مینای دندان سخت‌ترین ماده در بدن انسان است اما سلول زنده ندارد و نمی‌تواند خود را ترمیم کند یا بهبود ببخشد. بنابراین اگر هیپوپلازی مینای دندان در کودکی اتفاق بیفتد باید کودک را به دندانپزشک نشان دهید تا مشکل را برطرف کند.

علائم هیپوپلازی مینای دندان چیست؟
برخی از نشانه‌ های هیپوپلازی مینای دندان واضح است اما برخی دیگر به سختی شناسایی می‌شوند و ممکن است تا زمان وخیم شدن مشکل شناسایی نشوند. هیپوپلازی مینای دندان که باعث نازک شدن مینا می‌شود می‌تواند علائم زیر را به دنبال داشته باشد:
• سوراخ، شیارهای ریز، فرورفتگی و درزهایی در دندان
• نقطه های سفید
• لکه های قهوه‌ای مایل به زرد (که علت آن بیرون زدن لایه عاج زیر مینا است)
• حساسیت دندان به سرما یا گرما
• عدم تماس دندان‌ها و ساییدگی نامنظم دندان
• آسیب ‌پذیری در مقابل غذاهای اسیدی
• تجمع باکتری‌های مضر در دندان‌ها
• افزایش احتمال پوسیدگی دندان

چه عواملی باعث هیپوپلازی مینای دندان می‌شود؟
اشکال در تکامل مینا می‌تواند حاصل مشکل پزشکی ارثی به نام املوژنز ایمپرفکتا (amelogenesis imperfecta) یا نقص مادرزادی مینای دندان باشد. در حدود یک نفر از هر 14000 نفر مبتلا به نقص مادرزادی مینای دندان است. این وضعیت همچنین باعث کوچک بودن دندان‌ها به شکل غیر طبیعی و انواع مشکلات دندانی می‌شود. نقص مادرزادی مینا ممکن است به تنهایی تجربه شود و یا به عنوان بخشی از سندرومی باشد که در بخش‌های دیگر بدن نیز تأثیر می‌گذارد.
سایر سندرم های ارثی که باعث هیپوپلازی مینا می‌شوند عبارتند از:
• سندرم آشر
• سندرم سِکِل
• سندرم الیس - وان کِرِوِلد
• سندرم تریچر کالینز
• سندرم اتودنتال
• سندرم دی جرج
• سندرم هیملر
همچنین هیپوپلازی مینا ممکن است حاصل مشکلات دوران بارداری باشد مانند موارد زیر:
• کمبود ویتامین دی مادر در دوران بارداری
• افزایش وزن مادر در دوران بارداری
• سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری
• سوء استعمال مواد در دوران بارداری
• فقدان مراقبت‌های دوران بارداری
• زایمان زودرس یا وزن کم در هنگام تولد
عوامل محیطی و مشکلات دیگر دوران نوزادی که می‌تواند منجر به هیپوپلازی مینا شوند عبارتند از:
• ضربه دیدن دندان
• عفونت
• کمبود کلسیم
• کمبود ویتامین آ، ث یا دی
• بیماری کبدی یا زردی
• بیماری سلیاک
• فلج مغزی به علت عفونت مادر در دوران بارداری

هیپوپلازی مینای دندان چگونه درمان می‌شود؟
غربالگری زود هنگام و تشخیص به موقع در درمان این وضعیت حیاتی است. به همین علت باید کودکان پس از رویش اولین دندان، به دندانپزشک نشان داده شوند. درمان بستگی به شدت مشکل دارد. اهداف درمان به صورت زیر است:
• جلوگیری از پوسیدگی دندان
• حفظ بایت و تماس درست دندان‌ها
• محافظت از ساختار دندان
• حفظ زیبایی دندان
برخی از نواقص خفیف تر که باعث پوسیدگی یا حساسیت دندان نمی‌شوند، نیازی به درمان فوری ندارند. با این حال باید بر وضعیت دندان‌ها نظارت شود و احتمالاً فلوراید درمانی صورت بگیرد.
در موارد حساسیت دندان، پوسیدگی دندان یا ساییدگی ، روش‌های درمان به صورت زیر است:
شیار پوش رزینی: این درمان حساسیت دندان را کاهش می‌دهد.
پرکننده رزین کامپوزیت: این مواد پرکننده همرنگ دندان برای دندانهای جلویی و همچنین دندانهای عقبی مناسب است.
پرکننده آمالگام: این مواد پرکننده نقره ‌ای رنگ بسیار بادوام بود و برای دندانهای عقبی که در معرض دید قرار ندارند مناسب است.
پرکننده طلا: پرکننده طلا همانند آمالگام بسیار بادوام است اما رنگ آن طلایی است به همین علت ترمیم دندان کاملاً مشخص می‌شود. این جنس پرکننده بسیار گران می‌باشد.
روکش کردن: با روکش کردن، تمامی دندان پوشیده شده و محافظت می‌شود.
میکروابریژن مینا: این درمان بسیار کم تهاجمی است و برای زیبا کردن دندان استفاده می‌شود.
سفید کردن دندان‌ها در مطب
اقداماتی برای حفظ سلامت دندان‌ها
1. حداقل روزی دو مرتبه مسواک بزنید.
2. از مسواکی با موهای نرم استفاده کنید.
3. در صورتی که دندان‌ها به دمای سرد حساسیت نشان می‌دهند، دهان را با آب ولرم بشویید.
4. مصرف غذاهای اسیدی و شیرین را به حداقل برسانید و بلافاصله پس از مصرف آنها مسواک بزنید و دهان خود را شست ‌و شو دهید.
5. هر شش ‌ماه یک ‌بار و همچنین به محض مشاهده مشکل دندانی به دندانپزشک مراجعه کنید.

عوارض و پیامدهای احتمالی هیپوپلازی مینای دندان چیست؟
در صورتی که درمان صورت نگیرد عوارض آن شامل پوسیدگی دندان و سوراخ شدن دندان، قهوه‌ ای شدن تمامی دندان، نیاز به کشیدن دندان و کاهش اعتماد به ‌نفس به علت بدشکلی دندان‌ها و لبخند می‌باشد.
توجه داشته باشید نازک بودن لایه مینا به این معنی است که باید توجه بیشتری به حفظ سلامت دندان‌های خود یا کودک خود داشته باشید و حساس‌تر باشید تا از بروز مشکلات جدی‌تر، پیچیده‌ تر و پرهزینه ‌تر مانند از دست دادن دندان جلوگیری شود.

https://www.healthline.com/health/enamel-hypoplasia#outlook