فرسایش دندان و از بین رفتن مینا چگونه اتفاق می افتد

اگر زیاد هوس مصرف نوشابه می کنید پیش از این که به فروشگاه بروید به این نکته توجه کنید: نوشابه دشمن درجه یک دندان است و باعث فرسایش دندان و از بین رفتن مینای دندان می شود. با از بین رفتن مینای دندان، دچار حساسیت دندان شده و دندانتان در معرض پوسیدگی قرار می گیرد.
اغلب نازک شدن لایه مینا در ابتدا تنها کمی آزاد دهنده است اما به تدریج با پیشروی فرسایش مشکلات دندانی جدی ایجاد می شود. مینای دندان ماده ای سخت و مقاوم است که از لایه های داخلی دندان محافظت می کند اما در مقابل مصرف زیاد برخی غذاها و نوشیدنیها از جمله نوشابه و نوشیدنیهای شیرین آسیب پذیر است. اگر می خواهید طول عمر دندانتان بیشتر باشد باید چند نکته مهم و اساسی را بدانید:

- چه عواملی باعث فرسایش و خراب شدن دندان می شوند
- ارتباط بین فرسایش اسیدی و دندان چگونه است
- آیا می توان مینای دندان را ترمیم کرد
- چگونه از فرسایش دندان جلوگیری کنیم
افراد زیادی به دنبال بهترین راه محافظت از دندانهایشان هستند. بهترین کار این است که والدین عادات سالم غذایی و بهداشتی را از کودکی به فرزندانشان آموزش بدهند. در امریکا 37 درصد کودکان 11 تا 13 ساله دچار فرسایش مینای دندان هستند.
در اینجا با مینای دندان و روشهای مراقبت از دندانها بیشتر آشنا می شوید.

شکل- در تصویر بالا سطح بیرونی دندان مینا است که با رنگ سفید مشخص شده و لایه زیرین آن عاج نام دارد که با هاشور مشخص شده است. بخش مرکزی دندان پالپ است که حاوی عصبها و رگهای خونی می باشد.

مینای دندان چیست؟
پیش از این که بخواهید کاری برای دندانمان انجام دهیم باید ساختار آن را بشناسیم تا به اهمیت لایه سفید رنگ مینا پی ببریم. مینا (Enamel) یک لایه معدنی متراکم است که تمامی سطح تاج دندان را در بر گرفته است. مینا همانند یک سنگر کاملا دندان را پوشانده است تا دندان را از هجوم دشمنان حفظ کند. از جمله دشمنان مینا قند و اسید هستند.
لایه مینا چند ویژگی منحصر به فرد دارد:
1- سخت ترین ماده بدن است
2- ضخامت این لایه تنها چند میلی متر است
3- رنگ آن سفید، زرد، خاکستری یا سفید مایل به آبی می تواند باشد
از آنجایی که مینا از مواد معدنی تشکیل شده و زنده نیست، هنگامی که آسیب ببیند دیگر ترمیم نمی شود و صدمه ای که دیده است برای همیشه باقی می ماند. چون این لایه از دندان سخت ترین بخش بدن است در مقابل آسیبها خیلی مقاومت می کند و فرسایش شایعترین نوع آسیب دیدگی مینای دندان است.

چه عواملی باعث از بین رفتن مینای دندان می شوند؟
اسید اولین عامل از بین بردن مینای دندان است. اسید مینای دندان را حل می کند. با از بین رفتن مینا دندان آسیب پذیر می شود و محافظ اصلی خود را از دست می دهد.
دهان به طرق مختلف در معرض اسید قرار می گیرد. یکی از مهمترین دلایل اسیدی شدن دهان مصرف نوشیدنیها و غذاهای اسیدی است.
از جمله عوامل دیگری که باعث اسیدی شدن دهان می شود عبارتند از:
- خشکی دهان
- رفلاکس معده
- مشکلات دستگاه گوارش
- مصرف داروهای اسیدی مانند اسپرین و آنتی هیستامین
- کاهش جریان بزاق
- ژنتیک
- دندان قروچه و بهم فشردن دندانها

به جز اسید، چه عواملی باعث فرسایش مینا می شوند؟
دندانپزشکها برخی فاکتورهای محیطی را شناسایی کرده اند که باعث تولید اسید در دهان می شوند. اگر اصطکاک زیادی در دهانتان وجود داشته باشد، استرس زیادی داشته باشید یا دندانهایتان را زیاد به هم می سایید تولید اسید در دهان افزایش پیدا می کند.
نحوه مسواک زدن نیز ممکن است بر از بین رفتن مینا تاثیر بگذارد. هنگامی که خیلی سفت و محکم مسواک را به دندانها می کشید مینای دندانتان ساییده می شود و دندانها حساس می شوند.

البته از همه موارد نازک شدن مینا نمی توان جلوگیری کرد. علاوه بر برخی مشکلات ژنتیکی، ضعف مینا ممکن است در رحم اتفاق بیفتد. برخی کودکان از بدو تولد دندانهای محکمی ندارند که علت آن ممکن است عادات بد غذایی مادر در دوران بارداری و یا علتهای دیگر باشد. در هر صورت در این موارد تغییر رژیم غذایی یا مراقبت از عوامل دیگر فرسایش مینا نمی تواند مشکل مینای شما را برطرف کند.
همچنین فرسایش مینای دندان ممکن است به بیماری سلیاک مربوط باشد. سلیاک بیماری است که در آن دستگاه گوارش نمیتواند گلوتن را تحمل کند. ارتباط دقیق بین فرسایش مینا و سلیاک هنوز مبهم است. محققان تصور می کنند ممکن است مشکل مربوط به اختلال جذب در روده کوچک باشد که مانع از دریافت مواد مغذی مورد نیاز در دندان شده و نمی گذارد رشد آن درست و کامل صورت بگیرد در نتیجه دچار فرسایش می شود.
غذاها و نوشیدنیهایی که باعث فرسایش اسیدی دندان می شوند:
غذاها و نوشیدنی هایی که محتوای اسیدی دارند اصلی ترین عامل فرسایش مینا هستند. این نوع نازک شدن مینا را با تغییر رژیم غذایی میتوان پیشگیری کرد.
غذاها و نوشیدنیهایی که باعث اسیدی شدن دهان می شوند و مینا را از بین می برند عبارتند از:

- نوشابه: قند موجود در نوشابه و باکتریهای موجود در دهان باعث می شوند فضای دهان به شدت اسیدی شده و لایه مینا به تدریج حل شود. تصور نکنید با نوشابه رژیمی می توانید مانع از این رخداد شوید. در یک پژوهش مشخص شد آسیبی که نوشابه رژیمی به مینای دندان وارد می کند حتی از سوء استعمال مواد مخدر نیز بیشتر است. در مطالعه دیگری مشخص شد نوشابه ده برابر بیشتر از آبمیوه به مینای دندان آسیب وارد می کند.

- آبمیوه: اگر چه آبمیوه به اندازه نوشابه در تخریب مینا نقش ندارد اما به خاطر محتوای زیاد قند باعث می شود در دهان مقدار زیادی اسید تولید شود.
- آبهای طعم دار: ممکن است تصور کنید آب طعم دار گزینه ایمن و سالمی است اما آبهای طعم دار اغلب حاوی اسید سیتریک و افزودنی های دیگر هستند که باعث اسیدی شدن دهان می شود حتی اگر حاوی قند نباشند.
- خوراکی های شیرین: خوراکی هایی که مقدار زیادی قند دارند به خصوص انواع جویدنی که به دندانها می چسبند، به مینای دندان صدمه میزنند. مراقب انواع مختلف قند موجود در خوراکیها باشید. مثلا ممکن است قند به صورت فروکتوز، عسل، گلوکز، شربت ذرت و انواع دیگر درج شده باشد. از همه اینها باید اجتناب کنید.
- خوراکی های نشاسته ای: غذاهای حاوی مقدار زیاد کربوهیدرات مانند چیپس، نان های تهیه شده از آرد سفید و بیسکوئیتها می تواند در دهان مدت طولانی بماند و دندانها را به مدت طولانی در معرض اسید قرار بدهد.
- میوه های اسیدی و مرکبات: اگر چه مرکبات غذایی بسیار سالم و مفید هستند و می توانند بخشی از رژیم غذایی سالم باشند، اما حواستان باشد که این مواد بسیار اسیدی هستند و در صورتی که مدت طولانی در دهان بمانند (مثلا هنگامی که لیمو میمکید) مینا را حل می کنند.

http://www.arizonafamilydental.com/blog/weak-enamel-truth-about-tooth-erosion/