دندان درآوردن در کودکان

 حقایقی در مورد رویش دندان 

همه انسان‌ها مجموعه ‌ای از دندانهای شیری یا موقتی و دندان‌های دائمی در می‌آورند. به طور کلی بیشتر افراد بیست دندان شیری در می‌آورند. فرایند دندان در آوردن برای فک پایین بین شش تا ده ماهگی و برای فک بالا هفت تا دوازده ماهگی شروع می‌شود و معمولاً تا سی ماهگی این فرایند ادامه پیدا می‌کند. بین شش تا سیزده سالگی 28 دندان دائمی از لثه جوانه می زند و در اوایل دهه بیست زندگی چهار دندان عقل رویش می‌کنند که در مجموع 32 دندان دائمی را تشکیل می‌دهد.
معمولاً فرآیند دندان درآوردن در دختران سریع تر از پسران است. تاخیر در رویش دندان‌ها معمولاً به صورت متقارن در هر دو طرف دهان دیده می‌شود. اگر تاخیر در رویش دندان‌ها تا شش ماه ادامه پیدا کرد باید کودک را به دندانپزشک کودکان یا متخصص ارتودنسی نشان دهید. سیستم دندانی اولیه (دندان‌های شیری) بین دو تا سه ‌سالگی کامل می‌شود و برخی از دندان‌های شیری تا حدود دوازده‌ سالگی در دهان باقی می‌مانند.

​فرایند رویش دندانها 

دندان درآوردن فرایندی فیزیولوژیک است و بیولوژی پیچیده و پویایی دارد که سال‌ها طول می‌کشد و در طی آن رشد و تشکیل دندان‌ها و سپس مهاجرت آنها در داخل فک تا زمان جوانه زدن آنها از لثه و رسیدن به موقعیت نهایی و حداکثر رشد در قوس دندانی اتفاق می‌افتد.
فرایند دندان درآوردن ارتباط نزدیکی با رشد کودک و رشد فک و صورت او دارد و در آن بافت‌های نرم و استخوان پیرامون دندان‌ها و همچنین اصلاحات بافتی مانند بازجذب ریشه دندان‌های شیری و باز شدن فضا برای رویش دندان‌های دائمی درگیر است. رویش دندان فرآیندی متقارن است که غالباً در هر دو طرف دهان به صورت هم‌زمان رخ می‌دهد. این فرایند برنامه ‌ریزی شده توسط فولیکول دندان و اصلاحات متعدد بافت‌ها مانند بازجذب صورت می‌گیرد. اولین مرحله رشد دندان در دوران جنینی شروع می‌شود و حدود بیست سال پس از آن با رویش دندان‌های مولر سوم (دندانهای عقل) پایان می‌یابد. فرایند تشکیل و بیرون زدن دندان‌ها بسیار پیچیده است و چندین نظریه در توضیح مکانیسم رویش دندان مطرح شده است.



عواملی که بر رویش دندان‌ها تأثیر می‌گذارند
• جنسیت - به طور متوسط دندان درآوردن در دختران زودتر از پسران شروع می‌شود و تنها استثنا دندان آسیای اول فک بالا می‌باشد.
• قد- پژوهش‌ها نشان می‌دهند بین کوتاهی قد کودکان و تأخیر در رشد دندان‌ها ارتباط وجود دارد.
• فکها - رویش دندان در فک بالا (ماگزیلاری) دیرتر از فک پایین (ماندیبولار) انجام می شود.
• دندانهای عقبی - آخرین از هر گروه دندان‌ها، آخرین آنها که رویش می یابند (دندان آسیای بزرگ سوم، دندان آسیای کوچک دوم) دندان‌هایی هستند که بیشتر از همه تحت تأثیر تاخیر در رویش قرار می‌گیرند.
• دندان بندی - تأخیر در رویش دندان‌ها در مورد دندان‌های شیری کمتر از دندان‌های دائمی متداول است.
• قومیت و نژاد - از نظر زمان رویش دندان بین جمعیت‌های مختلف دنیا تفاوت‌هایی وجود دارد. برای مثال اروپایی‌ها دیرتر دندان درد می‌آورند.
• شرایط آب و هوایی - به نظر می‌رسد در آب و هوای گرم‌تر، رویش دندان‌ها سریع تر یا زودتر انجام شود.
• شرایط اقتصادی اجتماعی - رویش دندان‌ها در کودکانی که متعلق به جوامع ضعیف‌تر هستند دیرتر انجام می‌شود.
• شهرنشینی - در محیط‌های شهری و شهرنشینی رویش دندان سریع تر است.
• تکامل ژنتیکی - جمعیت مدرن امروزی مشکلات بیشتری در رویش دندانهای عقل و دندان‌های نیش بالایی دارند. پژوهشگران این پدیده را به تکامل انسان و عدم رشد فک در ارتباط با تغییرات عادات غذایی نسبت می‌دهند.
• جایگاه فرزند در خانواده - رویش دندان در کودکانی که در خانواده دیرتر متولد می‌شوند، دیرتر از کودکان قبلی (بزرگتر) خانواده انجام می‌شود.

 اختلالات و مشکلات رویش دندان‌ها 

ممکن است دندان دیرتر یا زودتر از زمان مورد انتظار جوانه بزند. این شرایط ممکن است هم در دندان‌های شیری و هم در دندان‌های دائمی فرد اتفاق بیفتد و همچنین ممکن است تنها در یک دندان و یا چندین دندان مشاهده شود.



تأخیر در رویش دندان‌ها
دیر دندان در آوردن در دندان‌های شیری کمتر از دندان‌های دائمی متداول است و در بیشتر این موارد، تأخیر اهمیت بالینی ندارند. زمانی گفته می‌شود جوانه زدن دندان دیر شده که بیش از شش ماه فراتر از سن متوسط رویش دندان‌های شیری و بیش از یک سال از سن متوسط رویش دندان‌های دائمی طول کشیده باشد.
علت تأخیر در جوانه زدن دندان‌ها ممکن است یکی از دو مورد زیر باشد:
1- بلوغ دندانی دیر هنگام - در چنین مواردی هماهنگی بین رشد دندان و جوانه زدن آن خوب و نرمال است فقط این فرایند کمی دیرتر اتفاق می‌افتد.
2- تشکیل و بالغ شدن دندان نرمال است اما رویش آن دیر انجام می‌شود. در چنین شرایطی فرایند تشکیل ریشه دندان در مقایسه با سن کودک نرمال است اما موانع فیزیکی مسیر حرکت دندان را مسدود کرده ‌اند و مانع بیرون زدن آن شده ‌اند. دندان‌ها به شکل نرمال تشکیل شده اند و حتی ممکن است فرآیند تشکیل آنها کامل شده باشد اما مسیر آنها بسته شده و نمی‌تواند خارج شود بنابراین در زیر لثه نهفته می‌ماند. نهفتگی دندان ممکن است به صورت کامل و یا نیمه اتفاق بیفتد و ممکن است بر همه دندان‌های دائمی تأثیر بگذارد اما برخی از دندان‌ها بیشتر دچار این مشکل می‌شوند. میزان شیوع نهفتگی دندان بر اساس نوع دندان به ترتیب به این صورت است: دندانهای عقل، دندان‌های نیش بالایی، دندانهای آسیای کوچک، دندانهای جلویی فک پایین، دندان‌های نیش پایینی و دندان‌های آسیای بزرگ.



پیش از تصمیم‌ گیری در مورد تأخیر در رویش دندان باید تشخیص افتراقی عدم تشکیل دندان (عدم وجود یک یا چند دندان به صورت مادرزادی) با عکس پرتوی ایکس انجام شود.



رویش زود هنگام دندان یا دندان نارس
ممکن است دندان‌های کودک زودتر از زمان مورد انتظار بیرون بزنند.
در مورد دندان‌های شیری اغلب زمانی که دندان به صورت سطحی در زیر قرار گرفته باشد این اتفاق رخ می‌دهد. در موارد پرکاری تیروئید و بلوغ زودرس نیز این وضعیت دیده می‌شود.
جوانه زدن زود هنگام تمامی دندان‌های دائمی وضعیتی استثنایی است و ممکن است به مشکلات غدد درون ریز (اندوکرین) یا برخی سندرمها مرتبط باشد. رویش زود هنگام یک دندان شایع‌تر است و معمولاً در اثر عوامل اتیولوژی موضعی مانند از دست دادن زود هنگام دندان شیری (که در اثر پوسیدگی دندان رخ می‌دهد) اتفاق می‌افتد.
رویش زود هنگام دندان، وضعیتی متفاوت با رویش یک دندان نارس است. رویش دندان نارس به این معنی است که دندان نابالغ در وضعیت جوانه بوده و بیرون زده است. این اتفاق ممکن است در اثر عواملی مانند جراحت، تومور، عفونت و عوامل دیگر رخ دهد.
عواملی که منجر به رویش زود هنگام یا دیر هنگام دندانی می شوند متنوع بوده و ممکن است مربوط به عوامل زیر باشند:
• ژنتیک
• بدشکلیهای دندانی
• مشکلات سیستمی مانند کمبود ویتامین آ یا دی
• اختلالات اندوکرین (هورمونی)
• عفونت
• اختلالات متابولیک
• عواملی موضعی مانند تومور، تروما، موقعیت جوانه دندان و غیره



https://www.orthodontisteenligne.com/en/dental-eruption/