بهترین سن برای درمان ارتودنسی وسیع کردن کام (فک بالا)

وسیع کردن کام (فک بالا) نوعی درمان ارتودنسی است که در موارد خاص استفاده می شود. با وسیع کردن کام یا سقف دهان، فضای قوس دندانی افزایش می یابد بنابراین فضای بیشتری برای دندانها ایجاد می گردد.
دلایل نیاز به وسیع کردن کام
وسیع کننده کام یا ماگزیلاری با پهن تر کردن فک بالا به ویژه در سنین کودکی، سه کار مهم انجام می دهد:
- اصلاح کراس بایت: دندانهای بالایی باید با فاصله اندکی جلوتر از دندانهای پایینی قرار بگیرند. در افرادی که فک بالا کوچک است، ممکن است سطح جونده دندانهای بالایی در پشت دندانهای پایینی و یا روی آنها قرار بگیرند. این وضعیت منجر به رشد نامتقارن فک پایین می شود و در نهایت اگر به موقع درمان نشود عدم تقارن چهره اتفاق می افتد.
- اصلاح یا کاهش بهم ریختگی و شلوغی دندانها: با وسیع کردن کام، فضای کافی برای دندانهای بالایی به وجود می آید و همه دندانها میتوانند در موقعیت مناسب و بدون کج شدگی رویش یابند.

- بهبود تنفس: هنگامی که فک بالا باریک باشد تنفس از طریق بینی برای فرد دشوار می شود. حاصل این وضعیت این است که تنفس غالبا از طریق دهان انجام می گیرد و این امر باعث عدم تصفیه هوا و ورود باکتریها و ذرات مضر، خشکی دهان و بوی بد دهان (هالیتوز) می شود.
وضعیتهای نامبرده را می توان با پهن کردن فک بالا (با وسیع کننده کام) اصلاح کرد تا رشد دندانهای کودک با مشکل مواجه نشود، مجاری بینی باز بماند و جفت شدن دندانها بهبود یابند.
در این تصویر، مقدار پهن شدگی کام با خط آبی در تصویر سمت راست نشان داده شده است.
سن درمان وسیع کردن کام
پهن کردن فک بالا در زمانی که فرد زیر 16 سال سن دارد، از بیشترین میزان موفقیت برخوردار است. وسیع کردن کام برای اصلاح کراس بایت باید تا حد ممکن در سنین پایین انجام شود اما نباید در کودکان زیر 5 سال این درمان صورت بگیرد. بزرگسالانی که کراس بایت دارند، ممکن است تنها نیاز به وسیع کننده دندانی داشته باشند نه وسیع کننده کام. اگر فک بالای فرد بزرگسال لازم است پهن شود، ارتودنتیست ممکن است جراحی فک را به عنوان گزینه درمانی اصلی توصیه کند.
وسیع کننده فوری کام
روش مورد استفاده برای پهن کردن فک بالا بستگی به سن بیمار و علت درمان دارد. یک راه حل، استفاده از ابزار ثابت مانند وسیع کننده کام از نوع فوری است که به دندانهای مولر بالایی با چسب یا باندینگ متصل میشود. در این روش از یک کلید مخصوص استفاده می شود و پیچ در مرکز وسیع کننده کام قرار دارد که هر بار با کلید مخصوص به مقدار مشخصی سفت میشود تا در مرکز کام کشش ایجاد شود. با چرخاندن پیچ، در فک بالا از دو طرف به بیرون فشار وارد می شود و این وضعیت باعث تحریک تولید استخوان از محل کشش (وسط کام) می شود. با تنظیمات جزئی روزانه، به تدریج پهنای فک افزایش می یابد.

جراحی
وسیع کردن فوری کام به کمک جراحی (SARPE) ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی است که در مواردی مورد استفاده قرار می گیرد که پهنای زیادتری نسبت به توان وسیع کننده کام لازم است و وسیع کننده کام به تنهایی نمی تواند تا این حد فک را پهن کند. در این شرایط ابزار وسیع کننده اختصاصی بیمار پیش از جراحی ساخته می شود. فک بالا در حین جراحی با ایجاد چند برش در استخوان به قطعات متحرک تقسیم می شود. با این کار هنگامی که وسیع کننده کام پس از جراحی کار گذاشته میشود، استخوان می تواند در فضای ایجاد شده رشد کند.

پلاک متحرک وسیع کننده کام
پلاک متحرک ارتودنسی شبیه دندان مصنوعی متحرک (قابل در آوردن) است اما معمولا از آکریل و سیم استیل ساخته میشود. معمولا این ابزار در مواردی استفاده می گردد که مقدار پهن شدگی لازم جزئی است و سپس بسته به سن بیمار ممکن است از یک نگهدارنده (ریتینر) برای حفظ فضای ایجاد شده پس از درمان استفاده شود تا زمانی که دندانهای دائمی رویش یابند.

مراقبتهای لازم
بهداشت دهان و دندان در درمان وسیع کردن فک بالا بسیار مهم است. هنگامی که کودک وسیع کننده کام را در دهان گذاشته است، بسیار مهم است که هر مرتبه که دندانهای خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک می زند، آن را نیز به خوبی تمیز کند. احتمالا بهتر است کودکان و نوجوانان از دهان شویه حاوی فلوراید نیز استفاده کنند تا از دندانهایشان بیشتر محافظت کنند و آنها را در مقابل پوسیدگی با فلوراید قویتر نمایند.
معایب و مزایای درمان وسیع کردن کام
پهن کردن فک بالا موجب اصلاح بایت، اصلاح وضعیت تنفسی و دندانهایی سالمتر و قویتر میشود اما این درمان همانند هر درمان دیگری هزینه در بر دارد. هزینه درمان بسته به درجه اصلاح مورد نیاز و درمانهای جانبی متفاوت است.